Hyperthyreoïdie bij katten
Net als wij kunnen ook katten problemen hebben met hun schildklier. De schildklieren bevinden zich in de hals en zijn verantwoordelijk voor de productie van schildklierhormonen die vele belangrijke lichaamsfuncties helpen regelen, waaronder de groei, de stofwisseling en het gewicht.
Hyperthyreoïdie is een ziekte waarbij een teveel aan schildklierhormonen wordt geproduceerd, wat leidt tot een verhoogde stofwisseling en vaak gewichtsverlies ondanks een goede eetlust. Hyperthyreoïdie is over het algemeen de meest voorkomende endocriene (hormonale) ziekte die bij oudere katten wordt gezien, en komt ook vaak voor bij oudere mensen.
Gelukkig is hyperthyreoïdie bij katten met de juiste behandeling een beheersbare en zelfs te genezen ziekte en kunnen de meeste aangetaste katten die behandeld worden een gezond en gelukkig leven leiden.
Wat veroorzaakt hyperthyreoïdie bij katten?
Hyperthyreoïdie wordt veroorzaakt door een overactieve schildklier. De schildklier - die eigenlijk uit twee klieren bestaat, één aan elke kant van de luchtpijp - kan vergroot raken en meer schildklierhormonen produceren dan normaal.
Bij katten gebeurt dit meestal als gevolg van wat 'nodulaire hyperplasie' van de schildklier wordt genoemd, wat in feite een soort goedaardige (niet-kankerverwekkende) groei is. In zeldzame gevallen kan de ziekte het gevolg zijn van een kwaadaardige (kankerachtige) tumor van de schildklier.
De reden waarom sommige katten wel en andere geen hyperthyreoïdie ontwikkelen is nog steeds niet volledig bekend, maar oudere katten (ouder dan 7 jaar) lopen een veel groter risico op hyperthyreoïdie.
Wat zijn de symptomen van hyperthyreoïdie bij katten?
Schildklierhormonen beïnvloeden een aantal vitale lichaamsprocessen en de stofwisseling, wat betekent dat hyperthyreoïdie vrijwel elk orgaan en elke functie in het lichaam van een kat kan beïnvloeden.
Tekenen van hyperthyreoïdie bij katten zijn onder andere:
- Afvallen, hoewel hun eetlust meestal goed is of zelfs kan toenemen
- Meer drinken en vaker urineren
- Verhoogde activiteit en rusteloosheid (of, zeldzamer, sloomheid)
- Verhoogde irritatie en soms agressief gedrag
- Slechte vacht en haaruitval
- Braken en/of diarree
Omdat hyperthyreoïdie meestal voorkomt bij katten ouder dan zeven jaar, is het belangrijk om er rekening mee te houden dat er tegelijkertijd andere gezondheidsproblemen kunnen optreden, zoals een chronische nierziekte, die ook andere symptomen kan veroorzaken. Hyperthyreoïdie is ook een veel voorkomende oorzaak van verhoogde bloeddruk (hypertensie).
De eerste verschijnselen kunnen subtiel zijn, maar naarmate de ziekte vordert, worden de symptomen veel duidelijker.
Wat zijn de gevolgen van hyperthyreoïdie?
De voortdurende aanwezigheid van hoge niveaus schildklierhormonen bij zieke katten kan leiden tot de ontwikkeling van een aantal bijkomende ziekten, zoals:
Hypertensie
Hypertensie, of hoge bloeddruk, is misschien niet meteen zichtbaar (het wordt vaak een "stille doodsziekte" genoemd), maar kan na verloop van tijd levensbedreigende ziekten en ernstig lijden veroorzaken.
Aanhoudend hoge bloeddruk veroorzaakt ernstige gezondheidsproblemen door schade aan weefsels en organen, waarbij de ogen, de hersenen, het hart en de nieren het vaakst worden getroffen.
Hartaandoeningen
Verhoogde schildklierhormoonconcentraties leiden ertoe dat de kat een snellere hartslag heeft (het hart slaat vaker) dat kan leiden tot verdikking van de hartspierwand. Beide veranderingen kunnen de normale hartfunctie in gevaar brengen en zelfs tot een hartstilstand leiden.
Schade aan de nieren
Het is erg belangrijk om de nierfunctie bij katten met hyperthyreoïdie te controleren, omdat chronische nieraandoeningen en hyperthyreoïdie vaak tegelijk voorkomen. Het verband is deels omdat beide ziekten vaak voorkomen bij oudere katten, maar hyperthyreoïdie kan zelf ook leiden tot nierschade. Het is belangrijk om de nierfunctie bij katten met hyperthyreoïdie te controleren, zelfs als er bij de eerste diagnose geen aanwijzingen voor problemen zijn. Bij sommige katten kan de aanwezigheid van hyperthyreoïdie een onderliggende nierziekte verhullen, en die kan pas aan het licht komen als de hyperthyreoïdie wordt behandeld.
Hoe wordt de diagnose hyperthyreoïdie gesteld?
Idealiter moet hyperthyreoïdie zo vroeg mogelijk worden vastgesteld, om complicaties als gevolg van de ziekte te voorkomen.
Een vroege diagnose kan worden bereikt voordat de tekenen van hyperthyreoïdie zichtbaar worden door oudere katten te onderzoeken tijdens een controleafspraak, daarom zijn regelmatige controles zo belangrijk bij oudere katten.
Als je een van de typische tekenen van hyperthyreoïdie herkent, raden we je aan een afspraak met je dierenarts te maken.
Bij de dierenarts kan de vergrote schildklier in sommige gevallen bij lichamelijk onderzoek worden gevoeld.
De diagnose wordt echter gesteld op basis van verhoogde schildklierhormoonconcentraties, die worden vastgesteld met een bloedonderzoek.
Hoe wordt hyperthyreoïdie behandeld?
De behandeling van hyperthyreoïdie is gericht op het verlagen van de hoeveelheid schildklierhormoon tot normale waarden en, waar mogelijk, het verwijderen of wegnemen van het afwijkende schildklierweefsel. Er zijn verschillende mogelijkheden om dit te bereiken, waaronder:
- Medicatie met een geneesmiddel dat de productie van schildklierhormoon blokkeert en de bloedconcentratie van schildklierhormonen verlaagt tot normale niveaus. Hierbij is een levenslange behandeling nodig.
- Behandeling met radioactief jodium (toegediend via injectie of via de mond) kan het overactieve (abnormale) deel van de schildklier vernietigen zonder andere organen te schaden - dit is een succesvolle en goede behandeling, maar omdat er radioactief materiaal aan te pas komt, is dit alleen in bepaalde klinieken beschikbaar
- Chirurgische verwijdering van het overactieve schildklierweefsel.
- Dieetbeheer met een beperkt jodiumdieet. Jodium is door het lichaam nodig om schildklierhormonen te produceren en een jodiumarm dieet kan in sommige gevallen met succes de hoeveelheid schildklierhormonen verlagen. Er is echter een speciaal dieet nodig en het dieet moet strikt worden gevolgd, zonder supplementen of andere voedingsmiddelen.
Je dierenarts zal de behandelingsmogelijkheden met je bespreken en je helpen adviseren welke het beste is voor je kat.
Wat gebeurt er daarna?
Ongeacht het type behandeling dat gekozen wordt om de hyperthyreoïdie van je kat onder controle te krijgen, is het nakijken van de hoeveelheid schildklierhormonen (met bloedonderzoek), samen met het controleren van andere gezondheidswaarden zoals de bloeddruk, erg belangrijk. De frequentie van de controles hangt af van de individuele kat en hoe hij op de behandeling reageert.
