Wszystko, co musisz wiedzieć o nadciśnieniu u kotów
Prawdopodobnie wszyscy znamy kogoś, kto cierpi na wysokie ciśnienie krwi (lub nadciśnienie, by użyć terminu technicznego), ale czy wiesz, że ten problem może również dotyczyć naszych kocich towarzyszy?
Nadciśnienie tętnicze u ludzi jest jednak zwykle uważane za chorobę pierwotną (nie spowodowaną przez inną chorobę), podczas gdy u większości kotów wysokie ciśnienie krwi rozwija się jako konsekwencja choroby podstawowej.
Co to jest nadciśnienie u kotów?
Krążenie krwi w organizmie ma kluczowe znaczenie dla życia zarówno ludzi, jak i zwierząt. Nie tylko transportuje składniki odżywcze i tlen do tkanek i komórek w ciele, ale także usuwa z tkanek szkodliwe produkty przemiany materii i odgrywa istotną rolę w regulacji temperatury ciała.
Aby krew dotarła do każdego narządu i każdej części ciała naszego kota, musi być pompowana przez naczynia krwionośne przez serce, a siłę lub ciśnienie wywierane przez pompujące działanie serca nazywamy ciśnieniem krwi. Stan stale podwyższonego ciśnienia (powyżej normy) nazywamy wysokim ciśnieniem krwi lub nadciśnieniem.
Co powoduje nadciśnienie u kotów?
Jeżeli u kota zdiagnozowano wysokie ciśnienie krwi, zawsze ważne jest, aby szukać choroby podstawowej. Czasami u kotów nie można znaleźć przyczyny i wtedy wysokie ciśnienie krwi nazywane jest nadciśnieniem pierwotnym.
Jednak większość kotów cierpi na tak zwane nadciśnienie wtórne. W takim przypadku wysokie ciśnienie krwi jest związane z inną chorobą podstawową lub przez nią spowodowane. U kotów najczęściej jest to:
- Przewlekła choroba nerek, lub
- Nadczynność tarczycy
W rzadkich przypadkach przyczyną wysokiego ciśnienia krwi mogą też być między innymi schorzenia nadnerczy (w których może wystąpić nadmierne wytwarzanie hormonów, takich jak kortyzol, aldosteron czy katecholaminy).
Które koty są zagrożone wystąpieniem nadciśnienia?
Koty starsze (powyżej 7. roku życia) są bardziej narażone na rozwój nadciśnienia, dlatego większość weterynarzy zaleca pomiary ciśnienia krwi podczas wszystkich rutynowych wizyt od 7. roku życia kota.
Ryzyko jest podwyższone również u kotów, u których zdiagnozowano którąkolwiek z chorób podstawowych, które mogą powodować nadciśnienie. Dlatego też należy regularnie monitorować u nich ciśnienie krwi, nawet jeśli choroba jest dobrze kontrolowana.
Jakie są konsekwencje wysokiego ciśnienia krwi u kotów?
Nadciśnienie jest często „utajoną” chorobą, bez wyraźnych objawów we wczesnym stadium. Jednak często postępuje z czasem, prowadząc do poważnych, a nawet potencjalnie zagrażających życiu problemów.
Nadciśnienie może powodować uszkodzenie wielu różnych narządów, jednak uszkodzenia obserwuje się głównie w czterech z nich (zwanych "narządami docelowymi”):
- nerki: wysokie ciśnienie krwi może spowodować poważne i nieodwracalne uszkodzenie nerek. U ludzi może być to przyczyną przewlekłej choroby nerek (PChN) lub przyczyniać się do jej rozwoju i uważa się, że to samo dotyczy kotów.
- oczy: nadciśnienie jest często przyczyną krwawienia do samego oka i/lub odwarstwienia siatkówki. Nagłe wystąpienie ślepoty jest jednym z najbardziej dramatycznych skutków wysokiego ciśnienia krwi u kotów.
- serce: zgrubienie ściany mięśnia sercowego jest jednym ze skutków nadciśnienia, ponieważ serce musi pompować krew pomimo wyższego ciśnienia w naczyniach krwionośnych. Może to wpływać na czynność i sprawność serca.
- mózg: wysokie ciśnienie krwi może spowodować uszkodzenie mózgu i ośrodkowego układu nerwowego. Oznaki mogą być różne i obejmować zmiany w zachowaniu, depresję, a nawet drgawki.
Ryzyko uszkodzenia spowodowanego nadciśnieniem będzie się różnić w zależności od wielu czynników, w tym od tego, jak wysokie jest ciśnienie krwi, jak długo nadciśnienie występuje, a także od tego, jak dobrze dany kot toleruje wysokie ciśnienie krwi. Jednak wysokie ciśnienie krwi jest istotną przyczyną chorób i poważnym problemem dla dobrostanu starszych kotów.
Jak rozpoznać nadciśnienie?
Niestety nadciśnienie może pozostać niezauważone przez długi czas, a oznaki mogą pojawić się dopiero po znacznym uszkodzeniu narządów i utracie jakości życia kota. Dlatego nadciśnienie jest często nazywane „cichym zabójcą”.
Wielu kocich opiekunów nie zdaje sobie sprawy z problemu, do czasu gdy kot nagle nie straci wzroku, pojawią się problemy neurologiczne lub objawy powiązane z inną chorobą podstawową. Obserwacja i wychwycenie wczesnych objawów choroby (w tym zmian w apetycie, pragnieniu lub masie ciała) może pozwolić na wcześniejsze rozpoznanie nadciśnienia i ewentualnej choroby podstawowej.
Jak diagnozuje się nadciśnienie u kotów?
Nadciśnienie rozpoznaje się poprzez pomiar ciśnienia krwi u kota. W idealnym przypadku nadciśnienie powinno być rozpoznane jak najwcześniej, aby można było zastosować leczenie zapobiegające uszkodzeniom wrażliwych narządów ciała. Najlepiej pomaga w tym regularne (wykonywane co roku lub dwa razy w roku) pomiary ciśnienia krwi u kotów starszych (powyżej 7. roku życia).
Jeśli twój kot jest zestresowany lub niespokojny w lecznicy weterynaryjnej, może to prowadzić do tymczasowego wzrostu ciśnienia krwi, znanego jako „efekt białego fartucha”. Weterynarze stosują różne strategie minimalizowania skutków stresu i innych możliwych zakłóceń w odczytach ciśnienia krwi, które często obejmują zmierzenie ciśnienia krwi więcej niż jeden raz.
Jak mierzy się ciśnienie krwi?
Ciśnienie krwi twojego kota jest mierzone przez weterynarza tak, jak twoje własne ciśnienie krwi przez lekarza!
Weterynarz zakłada nadmuchiwany mankiet na nogę lub ogon kota i używa czułego urządzenia do wykrywania przepływu krwi.
Nadmuchując mankiet i wykrywając przepływ krwi, gdy ciśnienie w mankiecie zmniejsza się, weterynarz będzie mógł zmierzyć ciśnienie krwi.
Podobnie jak w medycynie ludzkiej, weterynarze mają do dyspozycji różne rodzaje sprzętu.
Jak leczy się nadciśnienie?
Podobnie jak u ludzi, nadciśnienie u kotów jest zwykle leczone podawanymi codziennie lekami obniżającymi ciśnienie krwi (tzw. leki przeciwnadciśnieniowe). Pozwala to kontrolować ciśnienie krwi i zapobiegać uszkodzeniom spowodowanym przez wysokie ciśnienie lub je kontrolować.
Jednak zalecenia terapeutyczne będą się różnić w zależności od kota i podstawowej przyczyny nadciśnienia, od tego, jak wysokie jest ciśnienie krwi kota i czy wystąpiło już jakieś uszkodzenie narządów.
Niezbędne jest również rozpoznanie i leczenie ewentualnej choroby podstawowej; u niewielkiej liczby kotów może to wyeliminować nadciśnienie, co oznacza, że leczenie przeciwnadciśnieniowe można po jakimś czasie przerwać.