Nadczynność tarczycy u kotów
Podobnie jak my, koty również mogą mieć problemy z tarczycą. Gruczoły tarczycy znajdują się w szyi i są odpowiedzialne za produkcję hormonów tarczycowych, które pomagają kontrolować wiele ważnych funkcji organizmu, w tym wzrost, metabolizm i wagę.
Nadczynność tarczycy to choroba, w której wytwarzanych jest zbyt wiele hormonów tarczycy, co skutkuje zwiększonym tempem metabolizmu i często utratą masy ciała, pomimo dobrego apetytu. Nadczynność tarczycy jest generalnie najczęstszą chorobą endokrynologiczną (hormonalną) obserwowaną u starszych kotów. Często występuje również u starszych ludzi.
Na szczęście przy odpowiednim leczeniu nadczynność tarczycy u kotów jest chorobą możliwą do opanowania, a nawet uleczalną, więc większość dotkniętych nią kotów otrzymujących leczenie może prowadzić zdrowe, szczęśliwe życie.
Co powoduje nadczynność tarczycy u kotów?
Nadczynność tarczycy jest spowodowana nadmiernie aktywnym gruczołem tarczycy. Tarczyca – czyli w rzeczywistości dwa gruczoły, po jednym po obu stronach tchawicy – może się powiększyć i wytwarzać więcej hormonów tarczycowych niż normalnie.
U kotów dzieje się tak zwykle w wyniku wystąpienia tak zwanego „rozrostu guzkowego” tarczycy, czyli rodzaju łagodnego (niezłośliwego) guza. W rzadkich przypadkach choroba może być spowodowana złośliwym guzem tarczycy.
Powód, dla którego na nadczynność tarczycy chorują niektóre koty, a inne nie, wciąż nie jest w pełni poznany. Jednak na wystąpienie tej choroby znacznie bardziej narażone są starsze koty (powyżej 7. roku życia).
Jakie są objawy nadczynności tarczycy u kotów?
Hormony tarczycy wpływają na szereg procesów życiowych oraz na metabolizm, co oznacza, że nadczynność tarczycy może wpływać na praktycznie każdy narząd i funkcję organizmu kota.
Do oznak nadczynności tarczycy u kotów należą:
- Utrata wagi, chociaż ich apetyt jest zazwyczaj dobry lub może nawet wzrosnąć;
- Picie większej ilości płynów i częstsze oddawanie moczu;
- Zwiększona aktywność i niepokój (lub rzadziej ospałość);
- Zwiększone pobudzenie, a czasem zachowania agresywne;
- Zły stan sierści i wypadanie włosów;
- Wymioty i/lub biegunka.
Ponadto, ponieważ nadczynność tarczycy zwykle dotyka koty w wieku powyżej siedmiu lat, należy pamiętać, że jednocześnie mogą wystąpić inne problemy zdrowotne, takie jak przewlekła choroba nerek, co może powodować również inne objawy. Nadczynność tarczycy jest również częstą przyczyną podwyższonego ciśnienia krwi (nadciśnienia).
Objawy kliniczne mogą początkowo być subtelne, ale z czasem choroba postępuje i objawy stają się znacznie bardziej widoczne.
Jakie są konsekwencje nadczynności tarczycy?
Utrzymujący się wysoki poziom hormonów tarczycy u chorych kotów może spowodować rozwój pewnych chorób wtórnych, takich jak:
Nadciśnienie
Nadciśnienie lub wysokie ciśnienie krwi niekoniecznie musi być widoczne (często jest nazywane „cichym zabójcą”), ale z czasem może powodować zagrażającą życiu chorobę i znaczne cierpienie.
Utrzymujące się wysokie ciśnienie krwi powoduje poważne problemy zdrowotne poprzez uszkodzenie tkanek i narządów, przy czym najczęściej dotyczy to oczu, mózgu, serca i nerek.
Choroba serca
Podwyższone stężenie hormonów tarczycy powoduje, że kot ma szybsze tętno (serce bije częściej) co może prowadzić do pogrubienia mięśnia w ścianie serca. Obie te zmiany mogą zaburzać prawidłową czynność serca, a nawet prowadzić do jego niewydolności.
Uszkodzenie nerek
U kotów z nadczynnością tarczycy bardzo ważne jest sprawdzenie czynności nerek, ponieważ przewlekła choroba nerek i nadczynność tarczycy często występują jednocześnie. Powiązanie to jest częściowo spowodowane tym, że obie choroby są częste u starszych kotów, ale sama nadczynność tarczycy może również prowadzić do uszkodzenia nerek. Ważne jest, aby monitorować czynność nerek u kotów z nadczynnością tarczycy, nawet jeśli w początkowym rozpoznaniu nie ma oznak problemów. U niektórych kotów nadczynność tarczycy może maskować ewentualną pierwotną chorobę nerek i może się ona ujawnić dopiero, gdy nadczynność tarczycy jest kontrolowana za pomocą leczenia.
Jak diagnozuje się nadczynność tarczycy?
W idealnym przypadku nadczynność tarczycy powinna być zdiagnozowana jak najwcześniej, aby uniknąć powikłań związanych z chorobą.
Wczesną diagnozę można postawić zanim pojawią się objawy nadczynności tarczycy, dzięki przeprowadzaniu badań u starszych kotów podczas wizyt kontrolnych - dlatego regularne kontrole są u nich tak ważne.
Jeśli rozpoznasz jakiekolwiek typowe objawy nadczynności tarczycy, zalecamy umówienie się na wizytę u weterynarza.
W niektórych przypadkach weterynarz może wyczuć powiększenie tarczycy podczas badania fizykalnego.
Jednak diagnozę stawia się na podstawie podwyższonego stężenia hormonów tarczycy, które ocenia się za pomocą badania krwi.
Jak leczy się nadczynność tarczycy?
Leczenie nadczynności tarczycy ma na celu obniżenie poziomu hormonów tarczycy do prawidłowych wartości i, tam gdzie to możliwe, usunięcie lub wyeliminowanie nieprawidłowej tkanki tarczycy. Istnieje kilka sposobów osiągnięcia tego celu, w tym między innymi:
- Podawanie leku, który blokuje wytwarzanie hormonów tarczycy i obniża stężenie hormonów tarczycy we krwi do normalnego poziomu. Leczenie takie trwa przez całe życie.
- Leczenie jodem radioaktywnym (w formie zastrzyków lub doustnie) może zniszczyć nadczynną (nieprawidłową) część tarczycy, nie uszkadzając innych narządów - jest to skuteczne i dobre leczenie, ale ponieważ obejmuje materiały radioaktywne, jest dostępne tylko w niektórych ośrodkach.
- Chirurgiczne usunięcie nadczynnej tkanki tarczycy.
- Podawanie diety z ograniczoną zawartością jodu. Jod jest potrzebny organizmowi do produkcji hormonów tarczycy, a dieta uboga w jod może w niektórych przypadkach skutecznie obniżyć stężenie hormonów tarczycy. Wymagana jest jednak specjalna dieta i ścisłe jej przestrzeganie, bez żadnych dodatków lub alternatywnych źródeł pożywienia.
Weterynarz przedstawi ci opcje leczenia dla twojego kota i pomoże wybrać najbardziej odpowiednią z nich.
Co się dzieje potem?
Niezależnie od rodzaju terapii wybranej do leczenia nadczynności tarczycy u kota, monitorowanie poziomu hormonów tarczycy (za pomocą badań krwi) wraz z monitorowaniem innych parametrów zdrowotnych, takich jak ciśnienie krwi, jest bardzo ważne. Częstotliwość monitorowania będzie się różnić w zależności od kota i jego reakcji na leczenie.
